ETF’s en indexfondsen lijken sterk op elkaar, maar verschillen op cruciale punten. Dit artikel legt helder en analytisch uit welke vorm het best past bij jouw beleggingsstrategie.
Een groeiend aanbod aan passieve beleggingen
Passief beleggen zit al jaren in de lift, en dat is geen toeval. Beleggers, zowel beginnend als ervaren, ontdekken steeds vaker dat lage kosten, brede spreiding en eenvoud krachtige ingrediënten zijn voor een solide rendement. De twee populairste instrumenten hiervoor zijn ETF’s (Exchange Traded Funds) en traditionele indexfondsen. Op het eerste gezicht lijken ze op elkaar: beide volgen een index zoals de AEX of de MSCI World, en beide hebben lage kosten.
Toch bestaan er wezenlijke verschillen die bepalend kunnen zijn voor jouw keuze. Denk aan handelswijze, kostenstructuur, fiscale behandeling en de manier waarop het fonds dividend verwerkt. In dit artikel analyseren we alle belangrijke verschillen en helpen we je de juiste keuze te maken.
Wat zijn ETF’s en indexfondsen precies?
ETF – Exchange Traded Fund
Een ETF is een beursgenoteerd fonds dat de prestaties van een index volgt. Het wordt verhandeld als een aandeel, dus je kunt het op elk moment van de handelsdag kopen of verkopen via je broker. ETF’s zijn de afgelopen twintig jaar wereldwijd explosief gegroeid in populariteit, vooral vanwege hun flexibiliteit, lage kosten en brede beschikbaarheid.
Indexfonds
Een indexfonds doet in essentie hetzelfde: het volgt een index met indexbeleggen. Maar in tegenstelling tot ETF’s worden klassieke indexfondsen niet op de beurs verhandeld. Je koopt of verkoopt ze rechtstreeks bij de aanbieder, vaak één keer per dag tegen de zogenaamde intrinsieke waarde.
Verschillen in handel en flexibiliteit
Het meest opvallende verschil tussen ETF’s en indexfondsen zit in de manier van handelen.
ETF: realtime verhandelbaar
Een ETF kun je net als een aandeel op elk moment tijdens de beursuren kopen of verkopen. Dit biedt flexibiliteit, maar kan ook verleiden tot overactief handelen – iets wat de kracht van passief beleggen juist ondermijnt.
Indexfonds: transacties eenmaal per dag
Een indexfonds wordt meestal aan het einde van de dag afgerekend tegen de slotkoers van de onderliggende index. Dat betekent minder flexibiliteit, maar ook minder impulsieve beslissingen.
Voor beleggers die discipline belangrijk vinden, kan dit juist een voordeel zijn.
Kosten: wie is goedkoper?
Over het algemeen zijn ETF’s goedkoper dan traditionele indexfondsen. Maar het hangt af van meerdere factoren.
Lopende kosten (TER)
ETF’s hebben vaak een lagere Total Expense Ratio (TER) – soms slechts 0,07% per jaar bij grote wereldwijde fondsen zoals de Vanguard FTSE All-World ETF.
Indexfondsen hebben gemiddeld iets hogere lopende kosten, vaak tussen 0,15% en 0,30%, afhankelijk van aanbieder en complexiteit.
Transactiekosten
Bij ETF’s betaal je aankoop- en verkoopkosten via je broker, net als bij gewone aandelen. Dit kan oplopen bij veelvuldig handelen.
Indexfondsen kennen vaak geen aankoopkosten als je rechtstreeks bij de aanbieder koopt (bijvoorbeeld bij Meesman of Brand New Day), of ze rekenen een klein percentage aan instapkosten.
Kortom: ETF’s zijn goedkoper voor buy-and-hold beleggers die niet te vaak handelen. Voor periodieke beleggers kunnen indexfondsen soms voordeliger zijn, vooral als er automatische inleg zonder kosten mogelijk is.
Spreiding en aanbod
Zowel ETF’s als indexfondsen bieden toegang tot brede indices, maar het aanbod is niet identiek.
ETF’s
Het aanbod van ETF’s is enorm: van wereldwijde indexen en sectorfondsen tot dividend-ETF’s, ESG-ETF’s en zelfs grondstoffen-ETF’s.
Deze variëteit maakt ETF’s aantrekkelijk voor beleggers die graag zelf hun portefeuille samenstellen of sectoren willen over- of onderwegen.
Indexfondsen
Indexfondsen zijn meestal beperkter in aanbod. Meestal gaat het om brede marktfondsen zoals de MSCI World, Euro Stoxx 50 of de AEX.
Voor beleggers die simpel willen beginnen en weinig willen kiezen, kan dit een voordeel zijn: minder keuzestress.
Herbeleggen van dividend
Een belangrijk operationeel verschil is hoe dividend wordt verwerkt.
ETF’s
ETF’s keren dividend meestal uit in cash, dat vervolgens op je beleggingsrekening terechtkomt. Je moet dit zelf opnieuw beleggen, tenzij je een “accumulerende” ETF kiest die automatisch herbelegt. Niet alle brokers bieden echter automatische herbelegging aan.
Indexfondsen
Bij veel indexfondsen wordt dividend automatisch herbelegd zonder extra transactiekosten. Dat is fiscaal handig en zorgt voor een ‘sneeuwbaleffect’ op de lange termijn.
Voor mensen die maandelijks inleggen met een buy-and-hold-strategie, kan dit een doorslaggevend voordeel zijn.
Fiscale behandeling
In Nederland worden zowel ETF’s als indexfondsen belast in box 3 (vermogensbelasting). Toch kan er verschil ontstaan in de manier waarop dividendbelasting wordt teruggevraagd.
ETF’s
ETF’s worden vaak in het buitenland uitgegeven (bijvoorbeeld Ierland of Luxemburg). Daardoor kan dubbele dividendbelasting ontstaan, waarvan slechts een deel terug te vragen is. Dit kan je netto rendement iets verlagen.
Indexfondsen
Nederlandse indexfondsen (zoals van Meesman of Brand New Day) kunnen dividendbelasting volledig verrekenen, wat het netto rendement ten goede komt – vooral bij grote portefeuilles.
Automatisering en gebruiksgemak
Indexfondsen: eenvoud en automatisering
Bij veel aanbieders van indexfondsen kun je volledig geautomatiseerd beleggen. Je stelt een maandelijkse inleg in en hebt er geen omkijken naar.
Voor beginnende beleggers is dit een belangrijk voordeel: eenvoud en discipline zonder gedoe.
ETF’s: meer controle, minder automatisering
ETF’s vereisen meer handmatige acties. Automatisch kopen is bij sommige brokers mogelijk, maar herbeleggen en rebalanceren moet je meestal zelf doen.
Voor ervaren beleggers is dat geen probleem, maar beginners kunnen zich vergissen of onbewust fouten maken.
Wanneer kies je wat?
Er is geen eenduidig antwoord op de vraag wat ‘beter’ is. De keuze hangt af van je voorkeuren, ervaring en doelen.
| Kenmerk | ETF | Indexfonds |
|---|---|---|
| Verhandelbaarheid | Beurs (doorlopend) | 1x per dag |
| Kosten (TER) | Lager (vanaf 0,07%) | Iets hoger (vanaf 0,15%) |
| Dividendverwerking | Meestal uitkering | Vaak automatische herbelegging |
| Aankoopkosten | Ja (via broker) | Soms gratis (rechtstreeks) |
| Aanbod | Zeer breed | Beperkter |
| Automatisering | Minder | Veel mogelijkheden |
| Fiscale voordelen | Beperkt (buitenland) | Vaak gunstiger (NL) |
Toepassing in de praktijk
Stel: je bent een beginnende belegger die elke maand €250 wil inleggen, voor de komende 25 jaar. Je wilt rust, automatisering en een goed rendement.
Dan is een indexfonds via een partij als Meesman of Brand New Day waarschijnlijk geschikter dan een ETF via DEGIRO, omdat je niet handmatig hoeft te kopen en dividend automatisch wordt herbelegd.
Ben je juist iemand met een grotere som ineens, en wil je flexibiliteit, meerdere markten combineren of sectorspecifiek beleggen? Dan biedt het ETF-universum via een broker als Saxo of Bux veel meer mogelijkheden.
De opkomst van AI-ondersteuning
Steeds meer beleggers combineren passief beleggen met slimme technologie. Zo zijn er platforms zoals het AI Trading Systeem van Beurstrading Nederland die periodieke signalen geven voor koop- en uitstapmomenten op indexniveau, zoals de AEX.
Deze systemen werken op basis van dagkoersen en kunnen gebruikt worden naast een ETF-strategie, bijvoorbeeld door tijdelijk uit te stappen bij zwakke markttrends. Voor wie controle én rust zoekt, kan dit een interessante aanvulling zijn op passief beleggen.
Conclusie: jouw strategie bepaalt de beste keuze
ETF’s en indexfondsen hebben veel gemeen, maar de verschillen zijn relevant.
ETF’s bieden maximale flexibiliteit, lage kosten en een groot aanbod. Indexfondsen bieden eenvoud, automatisering en fiscale voordelen.
Kies je voor gemak en discipline op de lange termijn? Dan ligt een indexfonds voor de hand.
Wil je flexibiliteit, zelf samenstellen en wereldwijd spreiden? Dan is een ETF de betere keuze.
Welke route je ook kiest, je profiteert hoe dan ook van de kracht van passief beleggen: lage kosten, brede spreiding en rust.
(6)